Vị Trí và Lịch Sử Lâu Dài
Làng trống Đọi Tam, bên hữu ngạn sông Đáy, thuộc xã Đọi Sơn, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam, không chỉ là nơi sản xuất trống uyên bác mà còn là góc lưu giữ lịch sử văn hóa kéo dài hơn 1000 năm. Được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2019, làng trống Đọi Tam là nguồn cảm hứng sáng tạo và đặc biệt của đất Hà Nam.
1. Lịch Sử Hình Thành và Truyền Thuyết Huyền Bí
Theo truyền thuyết, nghề làm trống Đọi Tam có nguồn gốc từ thời nhà Lý. Ngày mùng 7 tháng Giêng năm 987, vua Lê Hoàn và quan nhân văn võ đã chứng kiến một sự kiện lịch sử khi cụ Nguyễn Đức Năng tự tay làm một chiếc trống để tế lễ. Tiếng trống vang rền như sấm khiến vua phong cho ông danh hiệu Trạng Sấm. Từ đó, nghề làm trống Đọi Tam đã trở thành di sản quý báu, được truyền bá rộng rãi trong làng.
2. Quy Trình Sản Xuất Trống – Nghệ Thuật Tinh Tế
Chọn Gỗ: Gỗ lim, gỗ gụ, hoặc gỗ mít được chọn lựa kỹ lưỡng, phải là gỗ già, chắc, không bị mối mọt.
Đục Gỗ: Gỗ được đục thành hình trống theo kích thước và yêu cầu về kiểu dáng.
Đóng Khung: Khung trống chắc chắn được làm bằng gỗ lim để đảm bảo độ bền.
Căng Mặt Trống: Mặt trống được làm từ da trâu hoặc da bò, được căng lên khung bằng vòng dây da tự nhiên.
Sơn và Trang Trí: Sơn ta hoặc sơn mài được sử dụng để tạo bề mặt bóng mịn, và trống được trang trí bằng các họa tiết hoa văn truyền thống.
3. Đặc Điểm và Địa Điểm Sử Dụng
Trống Đọi Tam không chỉ đẹp về hình thức mà còn nổi tiếng với âm thanh vô cùng đặc trưng. Với tiếng vang xa, rõ ràng và bền bỉ, trống Đọi Tam được sử dụng rộng rãi trong lễ hội, đám cưới, đám tang, quân đội và các buổi biểu diễn nghệ thuật, là biểu tượng của nền văn hóa truyền thống.
4. Nghề Làm Trống Đọi Tam Trong Thời Đại Mới
Trong bối cảnh thời đại mới, nghề làm trống Đọi Tam vẫn tiếp tục phát triển. Các cơ sở sản xuất áp dụng công nghệ hiện đại vào quy trình sản xuất, giúp nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng cường năng suất.
5. Tham Quan Làng Trống Đọi Tam – Hành Trình Khám Phá Di Sản Văn Hóa
Làng trống Đọi Tam không chỉ là một điểm sản xuất mà còn là điểm du lịch hấp dẫn. Du khách đến thăm có cơ hội tham quan các cơ sở sản xuất trống, tìm hiểu quy trình sản xuất truyền thống và mua sắm những sản phẩm chất lượng cao.
Bảo Tồn và Phát Huy Di Sản Văn Hóa
Làng trống Đọi Tam, với lịch sử lâu dài và nghệ thuật tinh tế, không chỉ là niềm tự hào của tỉnh Hà Nam mà còn là một phần quan trọng của di sản văn hóa Việt Nam. Nghề làm trống Đọi Tam đã góp phần thăng hoa hình ảnh đất nước và con người Việt Nam với vẻ đẹp truyền thống và độc đáo.
